- آشنایی با نحوه عملکرد پمپ ترمز و اجزای آن
میل محور بوستر و میل یا سوپاپ سیلندر اصلی که جلوتر میرود، فنر مقابل سیلندر که جمع میشود، روغن با فشاری زیاد از مجرای خروجی پمپ به داخل لولههای روغن سیستم ترمز میرود.
ـ این روغن بعد از طی مسافتی در لولههای در نظر گرفته شده، وارد سیلندر چرخها میشود. این لولهها در جاهایی فلزی بوده و در جاهایی دیگر که باید انعطاف داشته و جمع شوند، جنس نرمتر و پلاستیکی دارند.
ـ روغن ترمز وقتی وارد سیلندر چرخها میشود، کفشک با لقمه ترمز را باز میکند. در نتیجه اصطکاک ایجاد شده و سرعت چرخها کم میشود.
ـ وقتی پایتان را از روی پدال بر میدارید، فنر داخل سیلندر اصلی، باعث پس زده شدن سوپاپ میشود.
مخزن روغن ترمز چیست؟
این مخزن، روغن مورد نیاز سامانه ترمز برای رسیدن به چرخها را تأمین میکند. خروجی این مخزن هم در پایین آن قرار دارد. این خروجی به ورودیهای دوگانه پمپ اصلی وصل است. این اتصال یا به صورت مستقیم صورت گرفته یا به وسیله لولههای لاستیکی کوتاه عملی شده است.
لولههای مدار ترمز
پمپ ترمز، متصل به لولههایی است که امکان رفت و برگشت روغن را به مخزن اصلی و سیلندر اصلی فراهم میکند. همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، برای بخشهای ثابت خودرو این لولهها را فلزی طراحی میکنند تا استحکام خوبی داشته باشند. برای بخشهایی که حرکت کم و زیادی هم دارند، سعی میکنند از لولههای محکم ولی منعطف استفاده کنند. جنس لولههای فلزی را هم از جنس لولههای دوجداره فولادی کم کربن انتخاب میکنند تا فشار لازم را تحمل کند. حداقل فشاری را که برای تحمل این لولهها و شیلنگها در نظر گرفتهاند، دو و نیم برابر حداکثر فشار عملکرد ترمز است. به این منظور، شکستگی و فرسایش و نشستی آنها کمتر اتفاق میافتد. نکته بعدی هم اینکه روی همه لولهها و اتصالاتی که از پمپ اصلی به خارج هدایت میشود، روکشی از قلع یا روی یا رنگ اپوکسی با ضخامت مناسب در نظر میگیرند تا خیالشان بابت هرگونه نشستی و زنگزدگی و دیگر آسیبها راحت باشد.
روغن ترمز داخل پمپ و کارکرد آن
اگر کمی از سازوکار سیستمهای ترمز مطلع باشید، میدانید که این سامانه با اتکا به قوانین فیزیک و هیدرولیک کار میکند. در این قوانین، مایعات قابلیت تراکم ندارند. در نتیجه اگر به سطحی از یک مایع فشاری وارد شود، این فشار به نقاط دیگری از این مایعات منتقل میشود. و چنین شد که متخصصان و مخترعان، دریافتند که اگر در سامانه ترمز، از مایعات استفاده کنند، با این قاعده فیزیکی میتوانند با فشار در ناحیه پدال، در نواحی مربوط به چرخها همین فشار را دریافت کنند. بهترین انتخاب هم به این منظور روغن ترمز بود که تراکمناپذیر است و از همین خاصیت آن برای انتقال نیرو و فشار به سیلندرهای چرخها استفاده میشود. این مایع در سامانه ترمز، در مخزن ترمز نگهداری شده و به آن رفت و برگشت دارد.
انواع مدلهای مدار هیدرولیک ترمز
در واقع دو مدل داریم. همانطور که توضیح داده شد، یک مدل آن تک سیلندره بوده و مدل دیگر، دو سیلندره.
♦ مدل اول
برای تولید فشار هیدرولیک، در واقع از یک سیلندر استفاده میشود و فشار و مایه ناشی از آن برای ایجاد اصطکاک، به چرخها منتقل میشود.
♦ مدل دوم
همانطور که اشاره شد، در بیشتر خودروهای امروز از این مدل استفاده میشود. این مدل، دارای دو سیلندر با دو خروجی است که طبق قواعد مختلف، به چهار چرخ منتقل میشود.
جالب اینکه اصول کار سیستم ترمز از همان ابتدا تا به امروز یکسان بوده و تنها در سرعت و قدرت و کیفیت تغییراتی کرده است. هرچند که سیستمهای ترمز جدید دارای ماهیتی متفاوت هستند، اما در نهایت باید نیرویی را به چرخها منتقل کنند. در نهایت اینکه نحوه وارد کردن این نیرو است که در طول دورهها تغییر میکند و مثلا دیگر از روغن ترمز استفاده نمیشود. در سیستمهای ترمز رایج، معمولا این پمپ ترمز است که روغن را تحت فشار قرار میدهد تا این فشار، طبق قوانین فیزیکی به نقاط دیگر منتقل شود. پس پمپ ترمز را باید مهمترین بخش یک سیستم ترمز هم بدانیم. درباره پمپ ترمز بیشتر بدانیم؛ اینکه چیست و دارد چه کار میکند و باقی ماجرا.
وظیفه پمپ ترمز چیست؟
سامانه ترمز از یکسری اجزای اصلی تشکیل شده است. مهمترین اجزای آن هم پدال ترمز، بوستر مکشی ترمز یا تقویتکننده و پمپ ترمز است. ترتیب این موارد، باعث میشود تا توضیحاتی که باید بدهیم راحتتر بشود. وقتی راننده اراده میکند تا سرعت اتومبیل را کم کرده یا آن را متوقف کند، این کار را با فشردن پدال ترمز انجام میدهد. در حقیقت راننده یک نیروی مکانیکی با پاهایش ایجاد میکند. این فشار به پدال و سپس به بوستر وارد شده و بعد به پمپ ترمز منتقل میشود.
پمپ ترمز ۳ کار مهم را انجام میدهد؛ تبدیل نیروی مکانیکی به نیروی هیدرولیکی، تقویت این نیرو و در نهایت انتقال آن به چرخها. فشار اولیه وارد شده به پمپ ترمز، باعث میشود تا روغن داخل سیلندر اصلی آن توسط لوله و کانال خاصی به چرخها منتقل شود. همچنین قدرت این انتقال به واسطه این پمپ چند برابر هم میشود. این پمپ و مخزن ترمز، در محفظه موتور و نزدیکی پدال ترمز، روی بوستر قرار دارد. اگر روی کارکرد منظم و دقیق و سرویس منظم پمپ ترمز نظارت داشته باشید، نتیجهاش بالا رفتن عمر مفید لنت ترمزهای شما خواهد بود.
پمپ ترمز از چه اجزایی تشکیل شده است؟
یک پمپ ترمز، یک سیلندر اصلی دارد که میتواند تک مداره یا دو مداره باشد. امروزه سیلندر تک مداره دیگر رایج نیست و غالبا از مدل دومداره استفاده میکنند. یک پمپ ترمز، به طور معمول از چنین قطعههایی ساخته میشود، که برخی از آنها متعلق به خود این پمپ بوده و برخی نیز به اتصالات این قطعه با قبل و بعد از خودش بر میگردد:
- مجموعه پیستون اولیه
- مجموعه پیستون ثانویه
- خار فنری
- اورینگ و پیچ توقف
- سنسور مایع ترمز
- مخزن روغن
- مجرای داخل سیلندر
- سوراخهای ورود و خروج روغن به سیلندر اصلی
- سوپاپ کنترل فشار
- خروجی
- اتصالات به بوستر
- سوراخهای تغذیه و جبران
- مدارهای انتقال روغن به چرخها
- روغن ترمز داخل مخزن و مدارها
- واشر تشتکی
- واشر برای خارج نشدن روغن
- حلقه خاردار برای جمع کردن پیستونها داخل محفظه
- دیافراگم؛ که با فشار هوا و خلأ کار میکند
- کاسه نمد برای تصفیه هوا
- ترمینال الکتریکی نشان دهنده سطح مایه هیدرولیک
- لاستیک تشتک اصلی
- پوسته سیلندر اصلی
- فنر برگشتدهنده
- میله انتقال نیرو
- بوش راهنمای پلاستیکی
- لاستیک تشتکی آببندی
- لاستیک تشتکی اصلی
- خروجی مدار اولیه
- لاستیکهای آببندی
- پین متوقفکننده
- پیستون ثانویه
- سوپاپ مرکزی
- خروجی مدار ثانویه