بازار؛ گروه خودرو: با شروع فصول سرد سال موضوع آلودگی هوا سوژه رسانه‌ها و نقل قول مسولان می‌شود، اما همین که هوا رو به گرم شدن می‌رود این مشکل نیز به فراموشی سپرده خواهد شد. آلودگی هوا برای خودروسازان و تامین کنندگان سوخت هرسال چالش‌های بحرانی‌تر ایجاد می‌کند. هرچند که دو مورد مذکور بیشترین سهم در تولید آلایندگی دارند، اما پارامتر سومی نیز وجود دارد که به آن توجه نمی‌شود. بازیگر سوم این سناریو، مالکان خودروها هستند. مالکانی که با عدم نگهداری اصولی از خودرو زمینه لازم جهت افزایش آلودگی هوا را ایجاد می‌کنند. با این تفاصیل سعی داریم در این گزارش چهار نکته مهم در خصوص نگهداری اصولی خودرو جهت کاهش آلودگی هوا را بررسی کرده تا در فصول سرد سال، بهتر نفس بکشیم.

کنترل مصرف سوخت، کاهش آلایندگی
اصلی‌ترین بخشی که در خودرو نیاز به نگهداری و بررسی دارد، پیشرانه است. زیرا پیشرانه قدرت مورد نیاز برای حرکت خودرو را ایجاد کرده که ماحصل آن تولید آلایندگی است. با گذشت زمان قطعات و اجزای پیشرانه دچار فرسایش و استهلاک شده که نیاز است آن‌ها را بررسی و در صورت نیاز تعویض کرد.

 به این حالت اشتباها در اصطلاح عامیانه تنظیم موتور گفته می‌شود. گاهی تصور می‌شود که در تنظیم موتور پارامترها و ارقام را تغییر می‌دهند، درحالی که چنین نیست. به بیانی دیگر خودرو باید در یک بازه زمانی یکساله یا ۲۵ هزار کیلومتری برای تنظیم موتور به نمایندگی یا مکانیکی مراجعه کرد.

در تنظیم موتور فیلتر پمپ بنزین، فشار پمپ بنزین، شمع‌ها، وایرها، تایم خودرو، پارامترهای جرقه، سوخت و هوا و سیستم‌های کنترلی و عملگری آن‌ها بررسی و در صورت نیاز تعویض می‌شود. اما انجام این سرویس چه فایده‌ای دارد؟ با تنظیم موتور مالک خودرو شرایط اقتصادی را در پیشرانه جهت کاهش مصرف سوخت، افزایش توان خودرو و کاهش آلایندگی ایجاد می‌کند. با انجام چنین سرویسی مالک خودرو می‌تواند نقش بسزایی در کاهش آلایندگی و البته مصرف سوخت داشته باشد.

در تعویض قطعات توجه کنید
خودروهای امروزی مجهز به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری هستند که برای دست یابی به احتراق ایده‌آل، اجزای مانند سنسورها، کویل و انژکتور(نازل‌های پاشش سوخت) دارند. یکی از قطعات پر استهلاک در تمام خودروها، سنسورها بوده که به دلیل نوسان جریان الکتریکی یا موتور شویی دچار خرابی می‌شوند. یکی دیگر از عوامل خرابی این قطعات، عدم توجه مالکان به رعایت بازگذاشتن سوئیچ به مدت ۱۰ ثانیه است.

در صورت بروز هر خرابی در این سیستم چراغ چک برای هشدار به مالک روشن می‌شود. اما باتوجه به افزایش قیمت قطعات، عمدتا مالکان تمایل به تعویض آن‌ها را نداشته و صرفا با دیاگ زدن قصد رفع این مشکل را دارند. در صورت وجود خرابی هریک از سنسورها دروهله اول مقدار آلایندگی به شدت افزایش خواهد یافت پس از آن مصرف سوخت بالا رفته و قدرت موتور با کاهش مواجه می‌شود. پس از سنسورها، مهم‌ترین سیستم که تاثیر بسزایی در آلودگی هوا دارد، سیستم جرقه‌زنی است.

این سیستم سه جز مهم شمع، وایر و کویل‌دوبل دارد، اگر مقدار ولتاژ تولیدی از کویل‌دوبل و وایرها دچار افت قدرت شود، احتراق تولیدی نیز با ضعف مواجه خواهد شد، نتیجه این امر بالا رفتن ضریب آلایندگی است. ولتاژ تولید شده در کویل دوبل از طریق وایرها به شمع ارسال می‌شود، اگر ولتاژ با کیفیت مطلوب باشد و شمع‌ها به دلیل انباشته شدن کربن فراوان روی آن دچار کاهش قدرت جرقه شوند، پدیده خام سوزی و احتراق ناقص رخ خواهد داد.

در این حالت علاوه بر افزایش مصرف سوخت و آلایندگی، قدرت خودرو به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت. بنابراین نیاز هست با شروع فصل سرما مالکان سیستم جرقه زنی را بررسی و در صورت نیاز تعویض قطعات انجام دهند. آخرین سیستم مهم در کنترل مصرف سوخت و آلایندگی در خودروها انژکتور است. انژکتور یک قطعه سولونوئیدی است که وظیفه پاشش سوخت با دریافت فرمان از ECU را عهده دار است. در زمان عبور بنزین از مجرای انژکتور، به دلیل وجود ناخالصی یا ذرات معلق در سوخت، به مرور زمان در این قطعه رسوب ایجاد شده که منجربه نشتی یا عدم عملکرد صحیح آن می‌شود.

این حالت می‌تواند علاوه بر افزایش مقدار مصرف سوخت خودرو، سبب افزایش آلایندگی نیز شود. در حالت استاندارد باید هر دو سال یکبار یا هر ۵۰ هزار کیلومتر اقدام به شست‌شو انژکتورها کرد. اما باتوجه به کیفیت بنزین و استفاده از مکمل‌های سوختی توصیه می‌شود سالی یکبار یا هر ۲۵ هزار کیلومتر اقدام به شست‌شو کنید. شست‌شو انژکتور هزینه چندانی را به مالک خودرو تحمیل نمی‌کند، انجام این روش تاثیر جدی در کاهش آلایندگی و مصرف سوخت خواهد داشت.

کاتالیست ضامن هوای پاک
صنعت خودروسازی برای مقابله با چالش آلودگی‌هوا اقدام به طراحی و تعبیه سیستم‌های کنترلی یا کاهشی آلایندگی در خودروها کرد. یکی از این سیستم‌های متداول در خودروها کاتالیست است. در یک تعریف ساده می‌توان بیان کرد که وظیفه این قطعه کم‌خطر یا بی‌خطر ساختن گازهای آلاینده مضر برای سلامت انسان و محیط زیست مانند هیدرید کربن، منواکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن و… است.

فرآیند بی خطریا کم خطر سازی این گازها که ناشی از احتراق سوخت و هوا بوده که در کاتالیست توسط موادی به نام کاتالیز انجام می‌شود. در این فرآیند گازها مذکور به دی اکسید کربن، بخار آب و گاز نیتروژن تبدیل می‌شود. درحالت کلی عمرمفید این قطعه ۶۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر است. گاهی مالکان خودروها به دلیل استفاده از مکمل‌های سوختی یا دوگانه سوز کردن خودرو عمر این قطعه را به شدت کاهش داده و زمینه لازم برای افزایش آلایندگی را ایجاد می‌کنند.

از سوی اغلب مالکان نیز به بهانه افزایش توان خودرو، اقدام به باز کردن این قطعه از روی خودرو می‌کنند. اما غافل از این که باز کردن این قطعه فقط هوای سالم برای تنفس را دریغ خواهند کرد. در اینجا باید اشاره کرد که در بازار لوازم یدکی فعلی یافتن کاتالیست برای برخی از خودروها وارداتی بسیار سخت بوده و این قطعه برای آن‌ها کم یاب شده است. اگر مالکان برای بهبود کیفیت هوا در زمان‌های مشخص اقدام به تعویض کاتالیست کنند، شاید روزهای بیشتری در سال بتوانیم آسمان آبی را ببینیم.

فیلترها کنترل کنندگان آلودگی
موتور خودرو برای کارکردن نیاز به سیالات متفاوتی دارد که هریک از آن‌ها پیش از رسیدن به قطعات و موتور خودرو، از یک فیلتر جهت تصفیه و جداسازی ذرات معلق عبور می‌کند. دو فیلتر هوا و سوخت تاثیر بسزایی در کاهش آلایندگی و مصرف سوخت دارد. فیلتر هوا عمدتا ازنوع کاغذی بوده که وظیفه عاری ساختن گردوغبار و ذرات معلق در هوا پیش از ورود به سیلندر را دارد.

به مرور زمان منافذ این فیلتر مسدود شده و منجربه کاهش هوای ورودی به موتور و در نتیجه افزایش آلایندگی به دلیل کم شدن هوای ورودی می‌شود. این فیلتر دارای عمرمفید ۵ هزار کیلومتری است که پس از آن باید تعویض شود. فیلتر سوخت یا همان بنزین نیز وظیفه جذب ذرات و ناخالصی‌های در سوخت را داشته که به قطعات مهم سیستم سوخت‌رسانی نرسد. عمرمفید این فیلتر ۲۰ هزار کیلومتر بوده که پس از آن برای پیشگیری از افت توان خودرو باید تعویض شود.